Ortaklığın Giderilmesi Davası

Ortaklığın giderilmesi ya da İzale-i Şuyu davası, taşınır veya taşınmaz mala birden fazla sahip olan ortak maliklerin, bu ortaklıklarını bitirerek kendi kişisel hisselerini almalarını veya bu hisselerin satışını sağladıkları dava türüdür. Hukuki açıdan, elbirliği veya paylı bir mülkiyetten kişisel mülkiyete geçiş anlamı söz konusu olacaktır.

Uygulamada fazlaca görülen ortaklığın giderilmesi davasını, daha sade ve anlaşılır olması için bu yazımızda örneklerle açıklayacağız.

Kardeşlerin anne ve babasının ölümü sonucunda birden fazla taşınmaz mallar kendilerine miras yoluyla intikal edecektir. Artık bu malların hisselerine kendilerine ait olacak olup noter aracılığıyla alacakları veraset ilamı (mirasçılık belgesi) ile miras paylarını da öğrenebileceklerdir.

Bir/ birden fazla taşınmaz/taşınır malın, sahibi yani hissedarı olan kardeşler, tek başlarına bu mallar için hukuki işlemde (örneğin satış) bulunamayacaklardır. Bu durumda,

1. Hisse sahibi kardeşlerin anlaşmaları halinde ve hissedarı oldukları mallarda kendi anlaşmaları doğrultusunda tapuya gidip kendi paylarını, sahip oldukları malları paylaşabileceklerdir (paylaşmaya engel bir durumun olmaması gereklidir)
2. Kardeşler ortak karar alarak bu taşınmaz/taşınır malı aralarından birine veya bir kaçını tamamını devredebileceklerdir.
3. Kardeşler ortak karar alarak yine bu taşınmazı/taşınır malı bir başka kişiye devretme hakları bulunmaktadır.

Bu ve benzeri durumlarda, hisse sahibi olan kardeşlerin uzlaşamama/anlaşamama halinde ise Sulh Hukuk Mahkemesinde açılması gereken ortaklığın giderilmesi davası gündeme gelecektir. Bu davayı kardeşlerin sadece birinin açması yeterli olmaktadır. Önem arz eden husus ise bütün hisse sahiplerinin davaya taraf olarak gösterilmesi hususudur.

Ortaklığın giderilmesi davası ile hisse sahibi kardeşler anlaştıkları paylaşımları mahkemeye bildirerek (hukuken şartların sağlanması halinde) aynen taksim denilen yolla tüm kardeşler kendi hisseleri doğrultusunda taşınır/taşınmazın sahibi olabileceklerdir.

Bu davada kardeşler, taşınmazların satışının yapılmasını yine mahkemeden talep edebileceklerdir. Bu sefer ise bilirkişi marifetiyle dava konusu taşınır/taşınmazın değeri belirlenecek ve daha sonrasında ise ilan yoluyla satış işlemi yapılacaktır. Kardeşler isterlerse satış işleminin kendi aralarında yapılmasını talep edebilecek olup bu durumla bir başkasının bu taşınmazı satın almasını engelleyebileceklerdir.

Ortaklığın giderilmesi davası için her ne kadar kardeşler arasında örnekler vermiş olsak da bu davanın sadece kardeşler arasında açılabileceği anlamı çıkarılmamalıdır. Örneğin 30.000 metre kare olan bir araziyi iki kişi satın aldıktan sonra kendi aralarında oluşacak uyuşmazlık sonucu yine ortaklığın giderilmesi davası söz konusu olacaktır.

Ortaklığın giderilmesi davasında, hissedarlardan birinin ölmesi halinde, dava ölenin mirasçılarına karşı açılacaktır.