Aile Konutuna Dayalı Tapu İptali ve Tescil Davası

Aile konutu, eşlerin ortak yaşamlarının merkezi haline getirdikleri mekandır. Bir başka değişle, eşlerin ve varsa çocuklarının ortak yaşadıkları konuta aile konutu denilmektedir. Mahkeme kararlarına göre eşler, evlilik birliğini beraber yürütür ve yönetirler. Oturdukları konutu birlikte seçerler. Birden fazla aile konutunun da söz konusu olmayacağı belirtilmiştir.

Eşler isterlerse aile konutu olan taşınmazı, tapu kütüğünde ‘’aile konutu şerhi’’ işlenmesi yönünde talepte bulunabilirler. Bu istek, malik olmayan eş tarafından yapılacaktır. Aile konutu şerh işlemi için yerleşim yerini gösteren belge, medeni halini gösteren nüfus kayıt örneği alınıp taşınmazın bulunduğu tapu müdürlüğüne gidilmesi gerekmektedir. Aile konutu olan taşınmazın kaydına aile konutu şerhi işlendikten sonra bazı sonuçlar söz konusu olacaktır. Aile konutunun maliki olan eş, diğer eşin açık rızası olmadıkça, aile konutu ile ilgili kira sözleşmesini feshedemez, aile konutunu devredemez veya aile konutu üzerindeki hakları sınırlayamayacaktır. Yani aile konutu diğer eşin rızası olmadan satılamaz, kiralanamaz, kira sözleşmesi feshedilemez veya ipotek tesis edilemez. Her ne kadar aile konutu olan eş bir kişi olsa dahi iki kişiymiş gibi hareket edilmesi gerekmektedir.

Aile Konutuna Dayalı Tapu İptali ve Tescil Davası

Aile konu olan taşınmazın maliki olmayan eşin rızası olmadan devir ve diğer hukuki işlemlerin yapılamayacağını belirtmiştik. Rıza alınmadan yapılan devir işleminin hukuki geçerliliği bulunmayacağı için yapılan tescil işleminin yolsuz tescil olacağını belirtmek isteriz. Rıza alınmadan yapılan devir işlemi sonucunda, devredilen aile konutunun maliki olmayan eş, tapu iptali ve tescil davası açabilecektir. Açılacak davanın kabul edilmesi sonucunda, dava konusu olan taşınmaz tekrardan eski malik olan eşin adına tescil edilecektir.

Yargıtay 2. Hukuk Dairesinin 2020/1369 Esas ve 2020/2422 nolu kararına bakıldığında, davacı ve aile konutuna malik olmayan eşin, aile konutunun devrine açık rızası olmadan yapılan devir işleminin hukuken geçerli olduğunun kabul edilmesinin imkansız olduğunu belirtmiştir.

Dava konusu taşınmazın aile konutu olarak kullanılmaması durumunda bu davanın açılamayacağını belirtmek isteriz Örnek vermek gerekir ise, eşler aile konutu olarak kullanmak amacıyla bir ev aldıklarını ve tapuda malik olarak kocanın gözüktüğünü düşünelim. Bu evde birkaç yıl oturduktan sonra kiraya verip başka bir evde oturmaya başladılar. Oturdukları yeni evde ise kiracı durumundalar. Daha sonra aldıkları evi koca üçüncü kişiye devrediyor. Bu durumda aile konutuna yönelik tapu iptali ve tescil davası açılamayacaktır. Bunun nedeni ise eşlerin kiracı olarak başka bir evde oturuyor olmalarıdır.

Evlilik, boşanma veya iptal kararıyla sona ermiş ise Türk Medeni Kanunu’nun 194. maddesinin ‘’Aile Konutuna ’’sağladığı koruma da sona erer. Aile konutu ile ilgili malik olmayan eş adına getirilen hukuki koruma, malik eş sağ iken başlayıp, malik eşin ölümünden sonrada devam eder. Malik olmayan eşin bu davayı açmaktaki hukuki yararının malik eşin ölümünden sonra da devam edeceği açıktır. Kısacası, malik olmayan eş, eşinin ölmesi durumunda da aile konutuna dayalı tapu iptali ve tescili davası açabilecektir.

Aile konutuna ilişkin açılacak tapu iptali davalarında, dava konusu olan taşınmazın kaydında ‘’aile konutu şerhi’’ bulunması gerekmemektedir. Yukarıda belirttiğimiz hususların varlığı halinde bu dava açılabilecektir. Yargıtay 2. Hukuk Dairesi 2019 yılında vermiş olduğu kararında, bu yönde bir karar vermiş ve gerekçe olarak, aile konutu şerhinin; kurucu bir şerh değil, açıklayıcı bir şerh olduğunu belirtmiştir. Yani devir işlemi yapıldığı tarihte taşınmazın aile konutu olarak kullanılıyor olması ve devir işlemine malik olmayan eşin rızasının bulunmaması halinde bu dava açılabilecektir.

Aile Konutu Nedeniyle Açılacak Tapu İptali ve Tescili Davasında Görevli ve Yetkili Mahkeme

Davayı açacak olan eş, davasını taşınmazın bulunduğu yerdeki Aile Mahkemesinde açmalıdır. Örnek vermek gerekir ise aile konutu olan taşınmaz, İstanbul ili Zeytinburnu ilçesinde bulunuyor ise bu dava Bakırköy Aile Mahkemesinde açılacaktır. Yine açılacak davada, davalı olarak malik olan eş ile taşınmazın yeni sahibi olan üçüncü kişi gösterilmelidir.